جایگاه تولید زرشک در شهرستانها
جایگاه تولید زرشک در شهرستانهای استان خراسان

طی سالهای زراعی دو دهه اخیر شهرستان قاین از نظر تولید و سطح زیر کشت زرشک در مقام نخست و شهرستان بیرجند نیز در مقام دوم قرار داشته است. علاوه برآن در طی زمان مذکور میزان سطح زیر کشت در دو شهرستان تقریباً 8 برابر و تولید به میزان 6 برابر مقدار اولیه افزایش داشته است.
دو شهرستان مذکور بیش از 95 درصد سطح زیر کشت و تولید را به خود اختصاص داده اند که حاکی از اهمیت اقتصادی زرشک در این دو منطقه و بخصوص منطقه قاینات است. شهرستان قاین بین شهرستانهای استان خراسان از لحاظ سطح زیر کشت و میزان تولید در سالهای مختلف از جایگاه ویژه ای برخوردار است به طوری که در سال 1360 حدود 70 درصد از سطح زیر کشت این محصول متعلق به شهرستان قاین بوده است. علاوه برآن در سالهای 80-1360 دامنه کشت زرشک به سایر شهرستانهای جنوب استان خراسان گسترش یافته اما از لحاظ سطح زیر کشت و تولید شهرستان قاین رتبه اول را در طی سالهای مذکور حفظ کرده است.
شهرستان بیرجند نیز وضعیت مشابه دارد به طوری که بررسیهای صورت گرفته در سالهای 73-1372 حاکی از آن است که زرشک در بین محصولات باغی این منطقه به لحاظ سطح زیر کشت و ارزش افزوده مقام دوم و از جهت میزان ارزش افزوده در هکتار مقام چهارم و نسبت به هزینه های تولید در هکتار مقام اول را دارا بوده است. به بیان دریگر این محصول به لحاظ سطح زیر کشت و ارزش افزوده باغداری بعد از بادام و ارزش افزوده در هکتار در رتبه بعد از گردو، آلو و پسته قرار دارد.
با توجه به آنکه علاوه بر گسترش سطح زیر کشت این محصول در شهرهای قاین و بیرجند کاشت آن در شهرستانهای گناباد و فردوس نیز متداول گردیده است. تحقیقات حاکی از آن است که تغییر قیمتهای اسمی محصول زرشک تأثیر قابل ملاحظه ای بر روی افزایش سطح زیر کشت این محصول در برخی سالها داشته است. به بیان دیگر افزایش قیمتها موجب تشویق کشاورزان برای توسعه کشت این محصول شده است که علاوه بر افزایش صادرات می تواند موجب افزایش سطح زیر کشت این محصول در سالهای آینده گردد.