زرشك درخچه است خاردار كه بعضاً بصورت وحشي اما دانه دار در دامنه كوه هاي البرز وساير نقاط كشور ديده شده است اما زرشك كاشته شده قائنات كه بنام ياقوت سرخ مشهور مي باشد از نوع بي دانه بوده كه ارتفاع بوته آن 1.5و گاهي به 2 متر مي رسد برگهاي آن بيضي شكل دانه دار است كه اين برگها به صورت دسته اي در كنار تيغه هامي رويند ، گلهاي زرد رنگ زيباي آن شامل

6 كاسبرگ ، 6 گلبرگ و 6 پرچم است كه در ارديبهشت و خرداد ظاهر مي شود و چشم هر رهگذري را خيره ميكند. مادگي آن يك پرچم كه به يك خامه كوتاه منتهي مي شود وميوه آن سته شلمي شكل و قرمز رنگ بطول 7 تا 10 و به عرض 3.ميلي متر است محصول آن بروي شاخه هاي يكساله و بار آوري آن بصورت يكسالدر ميان است. اين گياه مقاوم به شوري و كم آبي مي باشد كه با آب و بافت خاك جنوب خراسان سازگاري خوبي دارد

خواص آب زرشک

ضد چربي – ضد قند – پايين آوردن فشار خون – شستشو دهنده مثانه و كليه – كوچك كردن شكم – تقويت قلب – باز كردن رگها – نابود كردن سنگهاي كليه و مثانه – قابل استفاده براي تهيه انواع ترشيهاي ميوه – تسكين دهنده روح و روان و اعصاب.

زرشک

خواص داروئی : قابض است. تقویت کننده قلب و کبد است. بواسیر خونی را درمان می‌کند. صفرابر است.

دم کرده زرشک را برای برطرف کردن ناراحتیهای دهان غرغره کنید.

خونریزی را برطرف می‌کند. برای برطرف کردن بیماریهای کبدی مفید است.

خواص ریشه و پوست ساقه

صفرابر و مسهل است. کبد را پاک و تقویت می‌کند. اعمال دستگاه گوارش را منظم می‌کند.

سوء هاضمه را از بین می‌برد. بی‌اشتهایی را برطرف می‌کند. نقرس و رماتیسم را برطرف می‌کند.

برای رفع یبوست مفید است. در درمان یرقان و زردی موثر است.

خانمهائی که بین دو عادت ماهیانه خونریزی دارند باید برای برطرف کردن آن از ریشه و ساقه زرشک استفاده کنند. آنهائی که مبتلا به ورم طحال هستند می‌توانند برای معالجه از این گیاه کمک بگیرند.

واریس را درمان می‌کند. برای معالجه بواسیر نافع است. برای برطرف کردن سوزش ادرار مفید است.

برای برطرف کردن سوزش ادرار مفید است. فشار خون را پائین می‌آورد. فشار خون را پائین می‌آورد.

برای شست و شوی چشم می‌توانید از جوشانده ریشه و ساقه و زرشک استفاده کنید.

خواص برگ: آب آوردگی بدن را برطرف می‌کند. اسهالهای مزمن را درمان می‌کند.

برگ زرشک دارای مقدار زیادی ویتامین C می‌باشد بنابراین در درمان بیماری اسکوربوت اثر مفید دارد.

جویدن برگ زرشک باعث محکم شدن لثه و دندان می‌شود.

درموقع آنژین و گلو درد ، دم کرده برگ زرشک را غرغره کنید.

طرزاستفاده : جوشانده زرشک: مقدار 20-10 گرم پوست ریشه یا ساقه و یا میوه زرشک را در یک لیتر آب ریخته و آنرا بجوش بیاورید سپس آنرا از روی اجاق برداشته بگذارید برای مدت 10 دقیقه بماند. این جوشانده را صاف کرده و با شکر یا عسل شیرین کنید. مقدار مصرف روزانه آن سه فنجان در فاصله بین غذاهاست.

دم کرده زرشک: مقدار 40 گرم زرشک را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید مدت 10 دقیقه بماند سپس آنرا با شکر یا عسل مخلوط کنید. مقدار مصرف آن سه فنجان در روز و در فاصله بین غذاهاست.

مضرات : مصرف مقدار زیاد زرشک و یا ساقه و برگ آن برای زنان حامله مناسب نیست زیرا رحم را تحریک می‌کند و ممکن است باعث سقط جنین شود.